Keerzijde nieuwe natuur en vernatting

Met het toenemen van nieuwe natuur (greppels) en vernatting neemt ook de aanwezigheid van leverbotten en ontwikkeling tot infectieuze stadia toe. In combinatie met de grote hoeveelheden neerslag in het afgelopen jaar is dit jaar een besmettingsgolf te verwachten, zelfs in gebieden waar leverbot voorheen niet werd waargenomen. Feit is: hoe natter het land, des te hoger het risico op besmetting.

Leverbotinfecties zorgen voor verlies in groei, in weerstand en melkproductie. Reden genoeg om leverbot zoveel mogelijk te voorkomen. Ondanks een goed weidemanagement ontkomt een veehouder er vaak niet aan om zijn vee te behandelen.

Bestrijding blijkt niet altijd eenvoudig. De ingewikkelde infectiecyclus in combinatie met een beperkt aanbod van de juiste middelen roept vragen op. Veel veehouders zijn terughoudend in het gebruiken van medicatie en daarnaast ontbreekt het veelal aan voldoende informatie en een juiste diagnose.

Wat is leverbot precies?

Leverbot is een parasiet en meestal een chronische aandoening bij melkvee. De volwassen leverbot leeft in de galwegen en lever van een gastheer. Daar produceren ze duizenden eitjes, die daarna via de mest het lichaam verlaten. Ze hebben dan een tussengastheer nodig (in dit geval de leverbotslak Galba truncatula). Zo zorgen ze dat larven zich aan de waterkant kunnen hechten aan planten. Als daar dan vee staat te grazen en de plantjes opnemen, raken ze besmet. De larven van de slak komen vrij in de darm, doorboren daar de darmwand en buikholte en dringen zo de lever binnen. Daar groeien ze en tasten ze het leverweefsel steeds verder aan. Zonder die slak loopt de cyclus dood. Bestrijding bestaat daarom uit het nemen van preventieve maatregelen, in combinatie met de behandeling van besmette dieren.

Tussengastheer Leverbotslak: Galba Truncatula Huisjesslak Maat afhankelijk van leeftijd slak 1-7 mm hoog 0.5-3 mm breed Windingen getrapt, diep Opening rechts Navel aanwezig Geen sluitplaatje

Het leverbotslakje Galba truncatala (bron: Provinos Schapenadviesgroep)

Preventieve maatregelen: 

• Vee tijdig opstallen;
• Natte percelen bij voorkeur niet meer beweiden na 1 augustus; 
• Geen schapen weiden op natte percelen, ook niet in de winter. Alleen schapen inscharen die afdoende zijn behandeld tegen leverbot; 
• In kaart laten brengen op welke percelen de tussengastheer - de leverbotslak - voorkomt;
• Op natte percelen de drainage verbeteren of de waterstand verlagen (indien mogelijk);
• Frezen van de greppels in juli/augustus.

De levenscyclus van leverbot

De levenscyclus van leverbot (bron: GD Diergezondheid)

Tribex